Het project bestaat uit het veilig verwijderen van alle radioactief materiaal uit de installaties en het klaarmaken van het terrein voor nieuwe doeleinden. Het gaat hier om een uitdagend, innovatief project dat volgens strikte veiligheidprocedures uitgevoerd zal worden.

We gaan dit project uitvoeren als nucleaire professionals, zoals we dat altijd al gedaan hebben tijdens de uitbating van onze kerncentrales. Onze ambitie? Een sterke referentie in decommissioning worden!

Decommissioning

Naast de bouw en de uitbating, maakt de decommissioning deel uit van de levenscyclus van de kerncentrales. Deze fase omvat alle administratieve en technische maatregelen die worden genomen vanaf het moment dat de definitieve stopzetting van een centrale wordt voorbereid tot het terrein klaar is voor een nieuwe industriële activiteit.

Decommissioning start met de definitieve stopzetting (DSZ) gevolgd door de ontmanteling. DSZ valt onder de uitbatingsvergunning. Vervolgens moet de ontmantelingsvergunning door het FANC worden afgeleverd om de ontmanteling te mogen starten. De afbraak en de bodemsanering beginnen zodra de gebouwen vrij zijn van radioactiviteit.

Definitieve stopzetting (DSZ)

Het doel van de definitieve stopzetting is het voorbereiden van de installatie op de ontmanteling

De definitieve stopzetting van de nucleaire installatie begint zodra de reactor definitief is stilgelegd. Het doel van deze fase is alle splijtstof, en gevaarlijke stoffen uit de centrales te verwijderen. Het afval dat vrijkomt tijdens de DSZ wordt verwerkt op de nucleaire sites. De verbruikte splijtstofelementen worden geleidelijk afgevoerd naar de tijdelijke opslaggebouwen (SCG-SF² in Doel en DE-SF² in Tihange).

De DSZ-activiteiten vallen onder de bestaande uitbatingsvergunning en het vergunningskader (veiligheidsrapport en technische specificaties) evolueert mee met de toestand van de installaties. De definitieve stopzetting is onderverdeeld in vier fases die zich over meerdere jaren uitstrekken. Aan het einde van de DSZ kan de ontmanteling starten nadat het FANC de vergunning hiervoor heeft afgeleverd.

Ook tijdens de definitieve stopzetting staat nucleaire veiligheid steeds voorop

Verschillende kringen, systemen en installaties garanderen een veilige uitbating van de centrale. Deze systemen zorgen o.a. voor de koeling van de splijtstofelementen, insluiting van radioactieve stoffen en bescherming tegen ioniserende straling. Dit noemen we het nucleair eiland.

Tijdens de verschillende fases van de definitieve stopzetting verminderen de nucleaire risico’s, bijvoorbeeld zodra de reactor wordt stilgelegd of wanneer de splijtstof afkoelt in de splijtstofdokken. Hierdoor kunnen we stelselmatig kringen en systemen uit dienst nemen. Het bepalen van welke systemen niet langer nodig zijn zonder te raken aan de nucleaire veiligheid, is één van de grote taken tijdens de voorbereiding van DSZ en gebeurt onder toezicht van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC).

Ontmanteling

Alle nucleaire en niet-nucleaire installaties worden in zeven fases ontmanteld

Dit gaat in hoofdzaak over het verwijderen van grote installaties zoals het reactorvat, de stoomgeneratoren en het biologisch schild rond het vat.

Alle ontmantelingsactiviteiten vallen onder de ontmantelingsvergunning en zijn onderworpen aan veiligheidsvoorschriften van het FANC. Het meeste afval (98%) uit de ontmanteling is conventioneel en wordt onmiddellijk afgevoerd. Het andere, radioactieve afval wordt op de site behandeld alvorens het naar Belgoprocess wordt getransporteerd.

Afval

Bij de ontmanteling van een kerncentrale ontstaat afval. 98% is conventioneel afval (beton en metalen) en wordt zoveel mogelijk gerecycleerd. Het resterende radioactief afval zal worden gesorteerd, behandeld en verpakt voordat het wordt vervoerd naar de locatie voor (tijdelijke) opslag. Afhankelijk van het type afval is dat op de site of bij Belgoprocess.

Financiering

Sinds 1975 legt Electrabel nucleaire provisies aan om de kosten van de ontmanteling en de definitieve berging van radioactieve materialen te dekken. De provisies worden beheerd door Synatom, onder toezicht van de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen, die zich baseert op de door NIRAS uitgebrachte adviezen.

Periodiek gebeurt er een herziening van die nucleaire provisies voor de ontmanteling van de kerncentrales, rekening houdend met de huidige economische gegevens, de technologische vooruitgang en wijzigingen in de regelgeving.

Op 13 december 2023 hebben ENGIE en de Belgische regering een overeenkomst ondertekend waarin de voorwaarden voor de verlenging van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 zijn vastgelegd. Deze overeenkomst beoogt een evenwichtige verdeling van de risico's tussen beide partijen en het wegwerken van onzekerheden over de evolutie van de provisies verbonden met het beheer van al het nucleair afval. Zo is er een akkoord over het vastleggen van een forfaitair bedrag voor de toekomstige kosten verbonden met het beheer van kernafval, op basis van een nieuw scenario bepaald door NIRAS, met betrekking tot alle nucleaire installaties van ENGIE in België, voor een totaalbedrag van 15 miljard euro. 

Economische opportuniteiten van de ontmanteling

De ontmanteling van de kerncentrales biedt ook bepaalde economische opportuniteiten voor Belgische en internationale bedrijven. De eerste 10 à 15 jaar na de stop van een centrale ligt de focus op specifieke nucleaire activiteiten: verwijderen van radioactieve onderdelen, verwerking van radioactief materiaal en decontaminatie van structuren. Deze activiteiten zullen uitgevoerd worden door de bestaande teams van de kerncentrales, aangevuld met gespecialiseerde nucleaire bedrijven. In de tussentijd zullen er ook nieuwe installaties gebouwd moeten worden voor materiaalbeheer. Daarna volgt de conventionele afbraak waarbij maximaal gekeken zal worden naar valorisatie, upcycling en recycling van materialen. 

De scope van een aanbesteding voor de grote ontmantelingsprojecten, overstijgt vaak de capaciteiten van een individueel bedrijf. Internationale ervaring bij de ontmanteling van andere centrales toont ook aan dat projecten meestal worden toegewezen aan een consortium van bedrijven die samenwerken om een kwalitatief en competitief voorstel te kunnen voorleggen. We raden bedrijven dan ook sterk aan om nu reeds te kijken waar synergiën mogelijk zijn met het oog op de komende opportuniteiten.

Voor de toewijzing van opdrachten respecteren wij de tendering policy van de ENGIE groep. 

Heeft u als onderneming specifieke vragen hierover? Wenst u uw competenties en ervaringen in ontmanteling voor te stellen aan ons? Of uitgenodigd te worden voor toekomstige communicatiesessies voor bedrijven? Neem dan contact op via ons contactformulier.