De decommissioning van de kerncentrales van Doel en Tihange: een groot industrieel project waar veiligheid voorop staat
De decommissioning van de kerncentrales van Doel en Tihange wordt een zeer groot industrieel project in België. Als nucleaire uitbater heeft Electrabel de verantwoordelijkheid om dit tot een goed einde te brengen op een veilige, sociaal verantwoorde en milieuvriendelijke manier.
Het project bestaat uit het veilig verwijderen van alle radioactief materiaal uit de installaties en het vrijmaken van het terrein voor nieuwe doeleinden. Het gaat hier om een uitdagend, innovatief project dat volgens strikte veiligheidsprocedures uitgevoerd zal worden.
We gaan dit project uitvoeren als nucleaire professionals, zoals we dat altijd al gedaan hebben tijdens de uitbating van onze kerncentrales.
Vergunningen
De activiteiten die Electrabel uitvoert tijdens de definitieve stopzettingsfase van een kerncentrale, vallen onder de uitbatingsvergunning. Het vergunningskader (veiligheidsrapport en technische specificaties) evolueert mee met de toestand van de installaties. Voor de start van de ontmanteling moet Electrabel een ontmantelingsvergunning bekomen van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. Er worden ook regionale vergunningen aangevraagd voor de bouw van nieuwe afval- en materiaalverwerkingsinstallaties op de sites.
Europese ervaring en voorkeursscenario voor België
De aanpak die in Doel en Tihange gevolgd wordt voor de ontmanteling van de kerncentrales is gebaseerd op de richtlijnen van het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) en op de ervaring van andere centrales die momenteel ontmanteld worden of al ontmanteld zijn, zoals Obrigheim, Neckarwestheim, Mühleberg, Fessenheim, Ringhals en José Cabrera.
Hun ervaring helpt ons te bepalen hoe we de verschillende fases van de stopzetting en ontmanteling kunnen aanpakken. Dat geldt ook voor de tijdelijke opslag van verbruikte splijtstofelementen.
Daarnaast kunnen we rekenen op ervaringen uit de ontmanteling van de Belgische kernreactor BR3 van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) in Mol.
In België geeft het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle de voorkeur aan het scenario van zogenaamde ‘onmiddellijke ontmanteling’. Dit scenario van onmiddellijke ontmanteling voorziet in een zo snel mogelijk verwijdering van alle radioactiviteit uit de installaties om de veiligheid van mens en omgeving optimaal te garanderen. Bijkomend voordeel is dat de ontmanteling geleid kan worden door experts die de centrales jarenlang hebben uitgebaat en dus door en door kennen, wat ook bevorderlijk is voor de nucleaire veiligheid.
Verantwoord afvalbeheer
Bij de ontmanteling van een kerncentrale ontstaat afval. 98% is conventioneel afval (beton en metalen) en wordt zoveel mogelijk gerecycleerd. Het resterende radioactief afval zal worden gesorteerd, behandeld en verpakt voordat het wordt vervoerd naar de locatie voor (tijdelijke) opslag. Afhankelijk van het type afval is dat op de site of bij Belgoprocess.
Electrabel zet, naast recyclage, ook maximaal in op circulaire economie: installaties die nog gebruikt kunnen worden in andere kerncentrales of bedrijven, worden daarvoor ter beschikking gesteld.
Financiering
Sinds 1975 legt Electrabel nucleaire provisies aan om de kosten van de ontmanteling en de definitieve berging van radioactieve materialen te dekken. De provisies worden beheerd door Synatom, onder toezicht van de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen, die zich baseert op de door NIRAS uitgebrachte adviezen.
Periodiek gebeurt er een herziening van die nucleaire provisies voor de ontmanteling van de kerncentrales, rekening houdend met de huidige economische gegevens, de technologische vooruitgang en wijzigingen in de regelgeving.
Op 13 december 2023 hebben ENGIE en de Belgische regering een overeenkomst ondertekend waarin de voorwaarden voor de verlenging van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 zijn vastgelegd. Deze overeenkomst beoogt een evenwichtige verdeling van de risico's tussen beide partijen en het wegwerken van onzekerheden over de evolutie van de provisies verbonden met het beheer van al het nucleair afval. Zo is er een akkoord over het vastleggen van een forfaitair bedrag voor de toekomstige kosten verbonden met het beheer van kernafval, op basis van een nieuw scenario bepaald door NIRAS, met betrekking tot alle nucleaire installaties van ENGIE in België, voor een totaalbedrag van 15 miljard euro.
Economische opportuniteiten van de ontmanteling
De ontmanteling van de kerncentrales biedt ook bepaalde economische opportuniteiten voor Belgische en internationale bedrijven. De eerste 10 à 15 jaar na de stop van een centrale ligt de focus op specifieke nucleaire activiteiten: verwijderen van radioactieve onderdelen, verwerking van radioactief materiaal en decontaminatie van structuren. Deze activiteiten zullen uitgevoerd worden door de bestaande teams van de kerncentrales, aangevuld met gespecialiseerde nucleaire bedrijven. In de tussentijd zullen er ook nieuwe installaties gebouwd moeten worden voor materiaalbeheer. Daarna volgt de conventionele afbraak waarbij maximaal gekeken zal worden naar valorisatie, upcycling en recycling van materialen.
De scope van een aanbesteding voor de grote ontmantelingsprojecten, overstijgt vaak de capaciteiten van een individueel bedrijf. Internationale ervaring bij de ontmanteling van andere centrales toont ook aan dat projecten meestal worden toegewezen aan een consortium van bedrijven die samenwerken om een kwalitatief en competitief voorstel te kunnen voorleggen. We raden bedrijven dan ook sterk aan om nu reeds te kijken waar synergiën mogelijk zijn met het oog op de komende opportuniteiten.
Voor de toewijzing van opdrachten respecteren wij de tendering policy van de ENGIE groep.
Heeft u als onderneming specifieke vragen hierover? Wenst u uw competenties en ervaringen in ontmanteling voor te stellen aan ons? Of uitgenodigd te worden voor toekomstige communicatiesessies voor bedrijven? Neem dan contact op via ons contactformulier.
Verwante info
EOS Wetenschap - Zo sloop je een kerncentrale
